ในยุคที่อาคารสูงกลายเป็นโครงสร้างพื้นฐานสำคัญของเมือง การมีระบบไฟฟ้าสำรองอย่าง
“เครื่องกำเนิดไฟฟ้า (Generator)” ที่พร้อมใช้งานทันทีเมื่อเกิดเหตุไฟฟ้าดับ คือหัวใจของการจัดการความปลอดภัย
และความต่อเนื่องของบริการ โดยเฉพาะในระบบสำคัญอย่าง ลิฟต์, ไฟฉุกเฉิน, ระบบดับเพลิง, กล้องวงจรปิด, และ ระบบเซิร์ฟเวอร์
บทความนี้จัดทำขึ้นเพื่อให้ความรู้แก่ แผนกซ่อมบำรุงของอาคารสูงทั่วประเทศไทย โดยเฉพาะ เน้นแนวทางปฏิบัติจริง
รายการตรวจสอบที่ใช้ได้จริง พร้อมคำแนะนำที่ทันสมัย เพื่อให้ทีมช่างมีความมั่นใจว่า Generator พร้อมใช้งานตลอดเวลา
ทำไมการ PM (Preventive Maintenance) Generator ถึงต้องทำอย่างสม่ำเสมอ
ความเสี่ยงหากละเลยการบำรุงรักษา
- แบตเตอรี่เสื่อม → สตาร์ทเครื่องไม่ติด
- น้ำมันเครื่องเสื่อม → ทำให้เครื่องร้อนหรือชำรุดเร็ว
- เชื้อเพลิงปนเปื้อน → เครื่องสะดุดหรือหยุดทำงาน
- ระบบ ATS ไม่ทำงาน → ไม่สามารถจ่ายไฟสำรองได้
ประโยชน์ของการทำ PM
- ป้องกันเหตุฉุกเฉินจากเครื่อง generator ไม่ทำงาน
- ยืดอายุการใช้งานของเครื่อง generator
- ลดความเสี่ยงและต้นทุนซ่อมใหญ่
- สอดคล้องกับข้อกำหนดตามกฎหมายอาคารสูง
แผนการตรวจสอบและบำรุงรักษา Generator ในอาคารสูง
กำหนดความถี่ของงาน PM
ระยะเวลา | รายการตรวจสอบหลัก |
รายสัปดาห์ | ตรวจสอบคราบรั่ว, เสียงผิดปกติ, น้ำมัน |
รายเดือน | ตรวจสภาพแบตเตอรี่, เติมน้ำมัน/น้ำหล่อเย็น |
รายไตรมาส | ทดสอบระบบ ATS, ตรวจกรองต่าง ๆ |
รายปี | ทดสอบโหลดเต็ม (Load Bank Test), ล้างระบบ |
รายการตรวจสอบ PM (Check List)
- ระดับน้ำมันเครื่อง และน้ำคูลแล้นท์
- ระบบแบตเตอรี่และการชาร์จไฟ
- ตรวจรอยรั่ว ท่อ เชื้อเพลิง
- ระบบระบายอากาศ/ไอเสีย
- ระบบ ATS และสวิตช์ควบคุม
- ทดสอบการทำงานจริง พร้อมบันทึกผล
แนะนำให้ใช้ฟอร์มตรวจสอบแบบดิจิทัลหรือเอกสารรายงานที่สามารถแนบรูปภาพได้
จัดทำตารางเวลา PM และฐานข้อมูลเครื่อง
- ควรสร้าง Master Equipment List
- ใช้โปรแกรม Excel หรือ CMMS เพื่อเก็บประวัติการตรวจสอบ
- เชื่อมโยงงานซ่อม, เปลี่ยนอะไหล่ และรายงานประจำเดือน
กรณีศึกษา: การดูแล PM Generator อาคารสูง
บริษัท Precision Tooling Services Co., Ltd. (PTSC) ดำเนินการตรวจสอบและบำรุงรักษา
เครื่องกำเนิดไฟฟ้าให้กับหลายโครงการ รวมถึงโรงพยาบาลหัวเฉียว
หนึ่งในตัวอย่างที่ชัดเจนคือรายงาน PM จากบริษัท PTSC ซึ่งดำเนินการตรวจสอบ
Generator ขนาด 410 kVA ที่ติดตั้งในโรงพยาบาลหัวเฉียว ด้วยมาตรฐานการทดสอบ
ที่ครอบคลุม เช่น ตรวจแรงดัน, กระแสไฟฟ้า, ความถี่, ความดันน้ำมัน, อุณหภูมิ
และอัตราการกินน้ำมันเชื้อเพลิงในช่วงโหลด 30%, 50%, และ 80%
ผลการทดสอบพบว่า ที่ระดับโหลด 80% เครื่องมีอุณหภูมิสูงถึง 120°C ซึ่งเกินค่าที่ตั้งไว้
ทำให้ระบบป้องกันสั่งปิดเครื่องโดยอัตโนมัติ สรุปได้ว่าเครื่องไม่สามารถทำงานได้เต็ม
ประสิทธิภาพหากเกินโหลด 80% จำเป็นต้องดำเนินการซ่อมบำรุงเพิ่มเติมก่อนใช้งานจริง
ข้อมูลการทดสอบในลักษณะนี้จึงมีคุณค่าอย่างยิ่งสำหรับการวางแผนบำรุงรักษา
และยังสามารถใช้เป็นเอกสารอ้างอิงประกอบการอนุมัติงบประมาณจากผู้บริหารได้ด้วย
สรุป
การมีเครื่องกำเนิดไฟฟ้าเพียงพอไม่ใช่คำตอบที่สมบูรณ์ แต่การดูแลและตรวจสอบเครื่อง
อย่างต่อเนื่องต่างหากที่ทำให้อาคารสูงสามารถมั่นใจได้ว่า “ไฟฟ้าจะไม่มีวันดับ”
การ PM ที่ดี คือ การลงมือทำอย่างต่อเนื่อง บันทึกทุกความเปลี่ยนแปลง และประเมินผลเพื่อ
พัฒนาแผนการบำรุงรักษาให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมของอาคารแต่ละแห่ง
หากคุณต้องการปรึกษาหรือจัดจ้างบริการบำรุงรักษา Generator โดยผู้เชี่ยวชาญ
สามารถติดต่อได้ที่ 02-3704900 / 081-9120884
Email : info@ptsc.co.th
Line : @ptsc
FAQs (คำถามที่พบบ่อย)
Q: ควรตรวจสอบ Generator บ่อยแค่ไหน?
A: ตรวจทุกสัปดาห์แบบเบื้องต้น และทุกเดือนแบบเชิงลึก ส่วน Load Test ควรทำปีละ 1 ครั้ง
Q: ถ้ามีหลายเครื่อง ต้อง PM พร้อมกันไหม?
A: ไม่จำเป็น ต้องวางแผนให้มีเครื่องสำรองใช้งานได้ระหว่างที่อีกเครื่องถูก PM
Q: ถ้าใช้ ATS ควรตรวจอะไรเพิ่มเติม?
A: ทดสอบการทำงานของ ATS แบบอัตโนมัติเดือนละ 1 ครั้ง ตรวจสายสัญญาณและตัวควบคุม
Q: Generator ที่ไม่ถูกใช้บ่อย ควรดูแลยังไง?
A: ต้องสตาร์ทเครื่องอย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง พร้อมบันทึกผลการทำงาน
Q: ควรเก็บเอกสารอะไรไว้?
A: เอกสารประวัติการตรวจสอบ, การซ่อม, ใบรับรองมาตรฐาน และภาพประกอบ